Bij een burgerberaad komt een – vaak gelote – groep van 150 à 200 mensen een aantal keer bij elkaar. In een periode van ongeveer een half jaar gaan zij met elkaar in gesprek over een onderwerp dat veel mensen raakt, bijvoorbeeld klimaat. Daarna geven ze een advies aan de overheid.

Ja, in heel Europa wordt advies gevraagd aan burgers in bijvoorbeeld panels en burgerberaden. Zo zijn er de afgelopen jaren burgerberaden georganiseerd in Ierland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Denemarken, Schotland, Spanje en Engeland over bijvoorbeeld klimaat, corona, euthanasie en abortuswetgeving. Het doel is altijd om burgers meer invloed te geven op beleid en beter te betrekken bij het nemen van besluiten.
 

Ja, in gemeenten en provincies worden regelmatig burgerberaden georganiseerd. In 2006 was het laatste burgerberaad op nationaal niveau: het Burgerforum Kiesstelsel.
 

Het kabinet wil dat Nederlanders meer invloed hebben op de aanpak van klimaatverandering, door hen om advies te vragen. Ook wil het kabinet meer mensen beter betrekken bij politieke beslissingen die hen raken. En een burgerberaad geeft een goed beeld van de ideeën en meningen die Nederlanders hebben. Het kan daardoor helpen bij het vinden van nieuwe oplossingen.

We merken steeds meer van klimaatverandering. En van maatregelen die daarom genomen worden. Die maatregelen hebben invloed op hoe we wonen, werken, reizen en op onze portemonnee. Iedereen heeft er in zijn eigen leven mee te maken, maar lang niet altijd wat over te zeggen. Met het burgerberaad kunnen burgers oplossingen bedenken en advies geven. Zo hebben ze meer invloed op de aanpak van klimaatverandering. En zijn ze betrokken bij beslissingen die hen raken.

Nee. De vraag gaat over wat burgers, bedrijven én overheid kunnen doen. Allemaal kunnen zij duurzame keuzes maken.

Het Nationaal Burgerberaad Klimaat gaat over de vraag hoe we in Nederland kunnen eten, spullen gebruiken en reizen op een manier die beter is voor het klimaat.

Het kabinet heeft eerst bedacht waar de vraag aan moest voldoen. Bijvoorbeeld dat de vraag niet te moeilijk of technisch moet zijn en dat het gaat over een onderwerp waar alle Nederlanders mee te maken hebben in hun dagelijks leven. Ook moeten er voldoende mogelijkheden zijn voor de overheid om daadwerkelijk aan de slag te gaan met het advies van het burgerberaad. Zo is de vraag ‘Hoe kunnen we als Nederland eten, spullen gebruiken en reizen op een manier die beter is voor het klimaat?’ gekozen. De Tweede Kamer heeft hier ook over meegedacht.

Nee, je kunt alleen meedoen als je bent ingeloot. Eerst wordt er geloot onder alle Nederlanders van 16 jaar en ouder. Mensen die zijn ingeloot, krijgen een uitnodiging om zich aan te melden voor het burgerberaad. Uit de aanmeldingen worden uiteindelijk 175 deelnemers gekozen voor het Nationaal Burgerberaad Klimaat. Om ervoor te zorgen dat de groep een zo goed mogelijke afspiegeling is van Nederland, vindt er keuze plaats op basis van de volgende eigenschappen:

• geslacht;
• opleiding;
• woonplaats;
• leeftijd;
• migratieachtergrond;
• mening over klimaatbeleid.

Het Nationaal Burgerberaad Klimaat komt binnen een half jaar tijd minstens zes keer samen. Afwisselend een hele dag of een heel weekend. Alle deelnemers gaan tijdens deze sessies met elkaar in gesprek. Dat doen ze onder leiding van een onafhankelijk voorzitter en gespreksleiders. Ze kunnen ook aan het werk gaan in kleinere groepjes.

De deelnemers krijgen informatie en kennis aangereikt in allerlei vormen en vanuit verschillende invalshoeken. Ook kunnen zij zelf bepalen welke informatie ze gebruiken, en welke deskundigen en betrokkenen ze willen spreken. De deelnemers gaan met elkaar in gesprek vanuit hun eigen ervaring, waarbij naar iedereen wordt geluisterd. Zo komen ze samen tot een set aanbevelingen.

Alle deelnemers ontvangen een vergoeding. Ook is er een reiskostenvergoeding en kunnen mensen met kinderen gebruik maken van kinderopvang.

Het kabinet neemt het advies van het burgerberaad serieus en vertelt de deelnemers binnen een half jaar welke aanbevelingen het overneemt, welke niet, en waarom. De afspraken hierover zijn vastgelegd in een instellingsbesluit. Ook bespreekt het kabinet na een jaar met het burgerberaad wat het heeft gedaan met de aanbevelingen.
 

De Tweede Kamer heeft een besprekingsplicht. Dat betekent dat de Kamer het advies en de reactie van het kabinet bespreekt in een debat.

Dit doet het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL). Het OFL doet dit op verzoek van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het OFL is een onafhankelijk platform voor overleg en samenwerking tussen rijksoverheid, burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties, over de omgeving waar we wonen, werken, reizen en recreëren.

Het OFL heeft veel ervaring met overleg en samenwerking tussen rijksoverheid, burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Daarom weet het OFL ook hoe je dit op een goede manier kunt organiseren.

Het kabinet heeft Nienke Meijer geselecteerd als voorzitter van het Nationaal Burgerberaad Klimaat. De keuze is op Nienke Meijer gevallen onder meer vanwege haar uitgebreide bestuurlijke ervaring en actieve rol in sociaalmaatschappelijke organisaties. Verder is zij zeer kundig in het samenbrengen van verschillende groepen en partijen, zoals bij stichting de Buitenboordmotor dat mede op haar initiatief is opgezet. Binnen enkele weken wordt de benoeming geformaliseerd en op 1 juli start Nienke Meijer haar werkzaamheden.

De voorzitter is het gezicht van het Nationaal Burgerberaad Klimaat. Dat betekent dat zij het aanspreekpunt is voor de leden van het burgerberaad, maar ook voor de ministers, de Tweede Kamer en bijvoorbeeld journalisten. Als het burgerberaad bij elkaar komt, zorgt de voorzitter ervoor dat het gesprek goed verloopt en iedereen respectvol met elkaar omgaat. En de voorzitter zorgt ervoor dat het burgerberaad na ongeveer een half jaar met een advies komt.  

De minister voor Klimaat en Energie en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties hebben de voorzitter voorgedragen omdat zij verantwoordelijk zijn voor het Nationaal Burgerberaad Klimaat.

De verwachting is dat eind 2024/begin 2025 de eerste bijeenkomst van het Nationaal Burgerberaad Klimaat is. In dat geval is het advies aan het kabinet voor de zomer van 2025 klaar. Het kabinet moet daar binnen een half jaar op reageren.

Er is nog niet besloten op welke plek het burgerberaad bij elkaar komt. Het is belangrijk dat dit in een plaats is waar je makkelijk kunt komen vanuit heel Nederland.